Van de kook zijn

Wij zijn nog steeds blij met ons huis hier. Alleen de keuken, die past niet helemaal bij onze kookstijl. Het is één recht blok, met de gootsteen in de ene hoek en de inductieplaat in de andere. Als je de enige bent die kookt, is dat prima, maar anders loop je elkaar behoorlijk in de weg.

Vanaf het moment dat Rien en ik elkaar leerden kennen, koken we samen. Dat was ook wel logisch: vroeger mocht ik alleen de aardappelen opzetten, zelfs een ei bakken kon ik niet. Rien daarentegen stond als jochie al graag in de keuken. Dus ik moest alles van hem leren. Hij had, als student, het boek Koken voor Jezelf. Voor mij was dat uiterst handig, zo leerde ik aan de hand van een recept een maaltijd te bereiden. Dat laatste kwam me later zeer van pas.

De eerste zomer in Frankrijk mochten we, met toestemming van de burgemeester, een beetje illegaal campinkje spelen. We hadden voor de kampeerders 1 wc, 1 douche en 1 klein aanrecht, maar geen gast die erover piepte. Ik hing een briefje op: Wie eet ermee? Voor € 8,- p.p. kon men aanschuiven voor een maaltijd. De derde keer moest er al een opmerking bij: “Maximaal 20 personen”, want meer bestek etc. hadden we niet. Met Boeuf Bourgignon en Coq au Vin was het aantal Franse recepten wel uitgeput, dus moest ik ‘s winters bijleren. In het begin volgde ik trouw de recepten, maar al snel leerde ik meer op mijn gevoel af te gaan.

Die eerste jaren was het wel buffelen, dat koken. We hadden alleen onze eigen keuken, geschikt voor een normaal gezin. Voor 20 man daarop koken is wel een dingetje. Qua tijd was het ook een hele organisatie. Ik kookte 5 x per week, deed om 3 uur ‘s middags boodschappen in 3 winkels: eerst de slager, dan de budgetzaak en het overige kopen bij de supermarkt. Om 4 uur begon ik te koken. Na afloop van de maaltijd moest alles in de privé-vaatwasser en de rest met de hand gewassen. Omdat er voor de zondag koffie met gebak op het programma stond, moesten we dan ook nog een x- aantal appeltaarten maken. Wat een ramp als die er dan opeens pikzwart uitkomen! Zo raak je echt helemaal van de kook. (We wisten niet dat er een tweede filter zat, die door vetaanslag kon verstoppen.)

Al gauw bedachten we dat er een professionele vaatwasser moest komen. Die wast namelijk in 3 minuten al het gespoelde spul schoon en droog. Maar ja, daar was geen ruimte voor. Daarom gingen we er een nieuwe keuken bijbouwen.

Naast de boerderij stond een schuur die deels gebruikt was als varkensstal. De vloer liep schuin, zodat de gier zo in een gootje kon weglopen(vroeger nog regelrecht de Drôme in…). Bij de koop van de boerderij liepen er natuurlijk geen varkens meer, maar de geur hing er nog steeds. Daarom sloopte onze Henri de inhoud van die hele stal en stortte er een nieuwe vloer. Tegelijk kwam er een eetzaal en een bijkeuken, ruimte zat immers. Terwijl de bouwploeg verder aan de slag ging, kon ik me bezighouden met de inrichting. We hadden op 2 fronten ongelooflijke mazzel. De groothandel had precies op het juiste moment fantastische aanbiedingen: een aanrecht, werktafels, vaatwasser, kraan met sproeidouche, een koffiemachine en een koele kamer waar je zó in kon lopen, allemaal voor ongeveer de helft van de normale prijs. Collega’s van een andere camping deden apparatuur weg waar een kleinigheid aan kapot was: een gastoestel met 5 grote pitten, een frituurmeubel met 2 bakken en een steamer, waarmee je kunt bakken, braden en stomen. We kochten ook nog een afzuigkap van 3 meter lang, net als 30 stoelen, allemaal tweedehands.

Wat een genot was die nieuwe keuken!

In die steamer gingen 12 pizza’s per ronde van 9 minuten. Of pakweg 6 grote lamsbouten of verschillende rollades. Er gingen ook wel 30 kippenbouten tegelijk in.

Dat betekent niet dat alles vanaf dat moment op rolletjes liep.

Bij de pizza’s had je altijd mensen die iets niet lusten. Maar als je een bepaalde volgorde in je hoofd hebt, ligt dat ene onderdeel er, voor het weet, toch weer op.

Of je kiepert een hele pizza op de grond: opnieuw beginnen, jammer dan.

En van mijn Frans-Nederlandse leermeester had ik een prachtig recept, kalkoen met gorgonzola. Maar wat doe je als de saus te dun blijft? Héél hard “Help,” roepen, door de telefoon. Een goed advies volgde dan.

Maar ik raakte écht over de kook als er eens iets aanbrandde. Gelukkig had ik fantastische helpers, die me gewoon aan de kant schoven: “Aan de kant, ik maak die bechamelsaus wel even opnieuw”.

Terwijl ik aan het koken was, runde Rien de camping en voorkwam ook dat mensen bij mij de keuken binnenliepen. Door programma ‘s op de televisie dachten mensen dat ze zelf even moesten inspecteren of het daar wel netjes was. Als je me kwaad wilt krijgen moet je dát juist doen. Pak een stoel, ga de hele dag door de keukenramen naar binnen kijken, maar kom níet in mijn heiligdom!

porc à l’orange

Toen we eens onverwacht inspectie kregen was het oordeel AAA, het maximum. Dat hadden niet veel keukens, volgens de inspecteur. Ik was op dat gebied ook echt een neuroot: als alle mee-eters ziek worden, door viezigheid in de keuken of bedorven voedsel, kun je de table d’ hôte voor een hele tijd vergeten. Daarom had ik 1 x per week een wasmachine vol met “vieze lappen”, lekker uitkoken die handel.

Ik had al mijn recepten op papier. Gelukkig maar, want toen ik eens Ischias bleek te hebben, betekende dat absolute bedrust. De helpers en Rien losten het prima op. Gewoon een recept goed lezen…

Toen we gingen verhuizen naar het volgende huis in Die, ontwierp de keukenspecialist een werkruimte waar je prima samen kon koken. Dat deden we dus ook, al wilde ik het koken voor de gasten niet met Rien delen…

In het huidige huis bedenk ik het menu, snijd alles en is Rien vaak degene die kookt. Maar als er gasten komen eis ik mijn plek echt op.

Binnenkort mag ik weer, als er 2 vriendenstellen komen eten. De dames zijn echte keukenprinsessen. Maar ik heb nét mijn map met toppertjes van de table d’hôte teruggevonden: Met een goede voorbereiding raak ik niet meer van de kook.

Read Full Post »

De tering naar de nering zetten

Sommige mensen vinden het geweldig: vast werk, 40 uur per week, 40 jaar lang, het liefst bij dezelfde werkgever. Anderen hoppen vrijwillig van de ene naar de andere baan. Soms is die keus er niet, dan moeten mensen door omstandigheden iets anders aan pakken. Wij maakten die keuzes zelf. En daardoor leefden we meer dan eens een hele periode onder het minimumniveau. Eigen “schuld” dus, daar zal ik niet over klagen.

Tijdens onze studententijd, bijvoorbeeld, hadden we een landarbeidershuisje dat verbouwd moest worden. In een hobbyboek lazen we hoe je zelf kozijnen kon vervangen. Door vakantiewerk te doen konden we dat precies betalen. Vervolgens viel er een heel stuk stucwerk naar beneden. Dat was een onvoorziene kostenpost. Wekenlang moesten we daarna eten van 10 gulden per week. Maar bruine bonen met spek was lekker goedkoop. Het scheelt dat we met zijn tweetjes waren, met kinderen is dat toch een ander verhaal.

Toen ik mijn eerste baan kreeg, kochten we een “grotemensenhuis”. Als 22-jarige verdiende ik niet veel en de helft ging op aan de hypotheek. Toen Rien daarna ook een baan kreeg, voelden we ons schatrijk. De van 2 deuren getimmerde bank werd vervangen door een nieuwe, er kwam een echt logeerbed i.p.v. een matras op de grond enzovoort. En net toen alles voor elkaar was zegde ik mijn baan op, om een nieuwe studie te kunnen volgen. We verhuisden vlak daarna naar een cascowoning, goed genoeg om in te wonen, maar nog lang niet af. Dat zouden we zelf doen. Ik vond een baantje van 6 uur in het onderwijs en toen kwam de oliecrisis. De gasprijzen schoten, net als nu, de lucht in. Opnieuw moesten we op een houtje bijten.

Ik groeide weer toe naar een volledige baan, met een stabiel inkomen. Maar kennelijk leerden we nog niet veel, want bij iedere verbouwing was de begroting veel rooskleuriger dan de werkelijkheid.

Het werd alweer erg krap, toen Rien zijn eigen bedrijf wilde beginnen. Allereerst moest er een houten schuur worden gebouwd, zodat zijn zaak in de bestaande stenen schuur kon worden gevestigd. Dat laatste was een enorme klus, een bijgebouw met eigen centrale verwarming, een eigen toilet enzovoort. Het kon allemaal nét. Toen kwam de verzekering met de voorwaarde dat die zaak beveiligd moet worden. Weer 10.000, – gulden weg… En omdat Rien een halve baan in het onderwijs inleverde, wilde hij geen lening afsluiten. Alles werd dus van het spaargeld en uit de huishoudpot betaald. Dat gaf soms pittige discussies. Zo wilde ik graag een regenjas kopen. In die tijd werkte ik in Zwolle, daar moest ik van de parkeerplaats best een stukje lopen tot mijn werkplek. Na een regenbui kwam ik dan als een verzopen kat aan. Dat werkt niet lekker: je haar als een wc-borstel, de make-up overal waar het niet moet en je kleren kletsnat. Maar ja, die regenjas, dat kon even niet, vond Rien. Daar dacht ik anders over…

Opnieuw kwamen we financieel in rustiger vaarwater, tot we aan ons campingavontuur begonnen Alwéér staken we jarenlang het maximum in het bedrijf. En ik, die in de Tweede Kamer en de periode van de Emancipatieraad luxe kleren kocht, liep ineens weer in koopjes van de supermarkt of C&A (waar je overigens niet slechter van wordt.)

Van Riens broer kregen we een stapel “misdrukken”: nieuwe T-shirts waarvan de kleuren waren afgekeurd. Prima als werkkleding. En als we eens in Nederland waren, kochten we bij de dump werkbroeken van €10,- per stuk. Geen fijne pasvorm, maar wel supersterk.

Elk jaar ging het beter met het bedrijf, maar het waren de accountant én de bankmanager die, los van elkaar, tegen ons zeiden dat we meer geld privé moesten opnemen en investeringen door leningen moesten financieren. Anders zouden we veel meer belasting moeten betalen. En dat wil je niet.

We konden daarna weer eens op vakantie gaan en kochten een spijkerbroek in een echte kledingzaak: geweldig!

Wat we helemaal als luxe ervaren, is ons pensioen. Als je ondernemer bent moet je maar afwachten of je bedrijf voldoende inkomen genereert. Zo ben je in de toeristenbranche heel gevoelig voor omstandigheden die je zelf niet in de hand hebt. Een hittegolf bijvoorbeeld betekent dat mensen die nog niet geboekt hebben, niet komen. Een land op slot door Corona? Weg klanten. Een bosbrand in de buurt maakt de hele omgeving voor jaren minder interessant. Dan blijven de gasten ook weg.

Daar hebben we nu persoonlijk geen last meer van. De AOW en het pensioen komt gewoon iedere maand op onze rekening. De tering naar de nering zetten is daardoor een stuk gemakkelijker geworden.

Iedere dag beseffen we dat dit lang niet voor iedereen geldt. Je zult maar dagelijks met de auto naar je laagbetaalde baan moeten, in een slecht geïsoleerd huurhuis wonen en de kosten van het levensonderhoud de pan uit zien rijzen. En dan nog een stel schoolgaande kinderen hebben die van alles en nog wat nodig hebben. Dan zit je krap, heel krap.

Wat dit betreft neem ik mijn petje af voor de Franse president Macron. Die heeft de benzineprijs eigenhandig met € 0,50 verlaagd en de benzinemaatschappijen – de grote winnaars van dit moment- moeten daarvan de helft bijlappen. Kom op Rutte, doe dat ook!

Net als ik dit heb opgeschreven staat er in een opiniestuk in de krant dat het verhogen van de zorgtoeslag juist de koopkracht van de minima ten goede komt. Nogmaals: Kom op, Rutte! Doe wat voor die arme mensen. Voor hen is de tering naar de nering zetten echt lastig.

Read Full Post »