Franse Belastingen: Gemakkelijker kunnen we het niet maken, zegt u?

Op hoofdlijnen is het belastingstelsel in Frankrijk wel vergelijkbaar met Nederland: belasting op lonen en andere inkomens, vermogen, op de toegevoegde waarde (BTW, hier TVA), accijnzen op tabak, alcohol etc., kijk- en luistergelden en onroerend goed. Maar er zijn wel grote verschillen te zien in de tarieven.
Daar bovenop komt nog een politieke keus om de hoek kijken: de herverdeling van inkomens. Zo betaalt de helft van de Fransen geen inkomstenbelasting, de 10% rijksten dragen daar echter 70% van af.
Die herverdeling van inkomen spreekt mij wel aan, binnen bepaalde grenzen dus ( ik ben geen communist). In het verleden konden rijke mensen in Nederland bijvoorbeeld voor al hun kinderen een huis kopen en daarmee een grote hypotheekaftrek creëren. Een recreatiewoning, een luxe boot, een lening voor een dure auto…de rente van dat alles kon je aftrekken. Maar tegenwoordig niet meer. Terecht, want Jan met de Pet droeg keurig zijn loonbelasting af en die had weinig aftrekposten. Oftewel, hij betaalde relatief veel meer belasting dan de Hoge Omes. En dat voelde als de omgekeerde wereld. In Frankrijk is dat dus anders…volgens de brochure van de overheid.

De koopkrachtplaatjes in Nederland zijn net weer bekend gemaakt. Dat gaat over “groepen” mensen, zoals alleenverdieners, middeninkomens etc. Maar het is een gemiddelde voor die groep, want allerlei individuele gebeurtenissen kunnen daarop van invloed zijn, zoals promotie, ontslag, of de partner die meer uren gaat werken. In Frankrijk zijn er nog ándere zaken van invloed.

Zo hebben wij de witte werkster en de witte tuinman: we betalen een netto uurloon, vergelijkbaar met Nederland, en daar bovenop de werkgeverslasten. Maar die krijgen we via de belastingen weer terug. Tenminste, nu het een crédit d’impôt is, dus óók een teruggave als je nul belasting betaalt. Tot voor kort was het een réduction d’impôt, je kreeg alleen geld terug als je voldoende belasting betaalde. Wij waren een tijdje de klos, omdat een deel van ons pensioen in Nederland al wordt belast. We betaalden hier te weinig voor dat crédit. Dat is nu veranderd en inmiddels is de overheid nóg een keertje lief geweest voor ons: om ouderen langer zelfstandig te laten wonen, betalen we nu minder aan sociale lasten voor onze helpers. In dit opzicht mooi dat wij als ouderen worden gezien…
Frankrijk kent meer van dit soort maatregelen om gewenst gedrag te bevorderen, bijvoorbeeld om zwart werk tegen te gaan. Dat is ook de reden voor het volgende: als je je huis  door een erkend bedrijf laat verven i.p.v. door de bijklussende buurman, wordt het lage TVA-tarief in rekening gebracht. Bij de aankoop van een nieuwe keuken kregen wij indertijd het lagere tarief óók op alle inbouwapparatuur, mits wij betaalden voor het plaatsen. Met de laminaatvloer ging het net zo. In feite kost het dus niks als je zo’n vloer door een professional laat leggen.
En nóg een vorm van gewenst gedrag bevorderen: alle bouwkundige ingrepen die bedoeld zijn voor energiebesparing worden voor 30% meebetaald door de overheid.
Maar dat moet je allemaal maar weten.

Het is een groot geluk dat wij een Franse accountant hebben, want het systeem hier begrijpen, dat is niet zo eenvoudig. En al helemaal niet als de Belastingdienst zelf fouten gaat maken…
Onze Nederlandse AOW wordt bruto overgemaakt, daar moeten we hier belastingen en sociale premies over betalen. Dat geldt niet voor ons pensioen van het ABP, daarover wordt wél loonbelasting ingehouden in Nederland, maar hier betalen we de premies. Onze accountant snapt dat verhaal, ik heb het zelf ook eens uitgelegd aan een belastingambtenaar, maar daarna ging een ander daarmee rommelen. Daar hebben we al 2 jaar ellende van. Eerst werd er onterecht dubbel belasting geheven en moesten wij fors bijbetalen. Toen het hersteld was kregen we een hoger bedrag terug dan we zelf verwacht hadden. Nu krijgen we een verzoek om het ten onrechte verkregen bedrag weer terug te betalen. En dat, terwijl onze accountant alle papieren goed had ingevuld. Sukkels!
Ik had al eens eerder een flinke aanvaring met zo’n kwibus. Het kijk- en luistergeld zit voor privépersonen in de onroerendgoedbelasting. Bedrijven moeten voor extra aansluitingen extra betalen. Op onze camping gold dat voor de appartementen. Zomaar ineens kregen wij een forse boete omdat er niet tijdig betaald was voor de televisies in de gites.
Ik op hoge poten er naartoe: Wij hadden geen factuur ontvangen noch een aanmaning en bovendien kon hij in het systeem nazoeken dat wij altijd op tijd betaalden. Maar de man blies nóg hoger van de toren: Ik had het maar meteen te voldoen! Voor de 2 toestellen schreef ik een cheque uit en de boete van € 300,- liet ik gewoon achterwege. Deelde hem boos mee dat ik daarover wel ging overleggen met onze accountant. Die zei: Niks doen, gewoon afwachten. Tot onze stomme verbazing kregen we niet veel later het bedrag van 1 televisie teruggestort. Volkomen ten onrechte, dit mazzeltje, maar ik zag het als tegemoetkoming voor de aangerichte onrust.
We hadden nóg een keertje geluk. In Nederland hebben wij jarenlang hard gewerkt, met een goed salaris. Omdat we al vroeg wisten dat we zo niet tot de pensioenleeftijd door wilden gaan, belegden we in koopsompolissen. In Nederland zou dat te zijner tijd belast worden, maar hier werd voor ons een uitzondering gemaakt: men zag het als een voorziening in een pensioengat. Die redenering is wel te volgen: tijdens de campingjaren konden we niet voor ons beiden pensioen opbouwen. Maar hiertegenover stond ook een keertje flinke pech. Toen we naar Frankrijk emigreerden, kozen we voor een dure, Nederlandse buitenlandhypotheek op de boerderij. Van ons spaargeld konden we de camping opbouwen. Andere mogelijkheden waren er niet. Omdat de accountant onze opstal als privé zag, is de hypotheek nooit als aftrekpost meegenomen. Toen we de camping verkochten, werd plotseling pakweg de helft van het gebouw als bedrijf aangemerkt en daarom kregen we een forse aanslag vanwege de Plus Value, de meerwaardebelasting. Oeps, dat was even slikken. Maar ja, als je in een ander land woont, kun je niet alleen maar kiezen voor de voordelen. En met die nadelen valt het eigenlijk wel mee.

Op het moment dat ik deze column afmaak, is ons seizoen ten einde. Het was weer mooi, met alleen maar leuke gasten. Dat mensen cadeautjes meenemen vinden we verrassend, maar het kan altijd nog gekker.

De laatste gast van dit jaar neemt een heel pakket mee, bestaande uit een dienblad met daarin een fles witte wijn en een fles port, stroopwafels, nootjes, 2 glazen met Mas Dea Augusta erin gegraveerd en 2 blikjes met kattenvoer. Het koppel van augustus nodigt ons uit om een avondje bij hen te eten. De voorbereiding neemt veel tijd in beslag, want speciaal voor mij is alles koolhydraatarm.
En als hun opvolgers dat horen krijg ik later, vanuit Nederland, een pak vol recepten toegestuurd.
Dan verlang je vanzelf weer naar het volgende seizoen. En die belastingen? Dat zal wel loslopen….

 

PS. Vanwege vakantie laat de volgende column even op zich wachten.

Read Full Post »

Terug in de tijd in Chabrillan

Vanaf het moment dat we in Frankrijk wonen, passeren we al dit hoger gelegen, Middeleeuwse dorp en nooit namen we de tijd om het eens beter te bekijken. Tot nu, nu ga ik met een leuke gast een middagje op ontdekkingsreis.

Chabrillan ligt aan de voet van een kasteel. Dit is gebouwd ergens in de 10e eeuw op een heuvel die de vallei van de Drôme overheerste. Je hebt dan ook een schitterend uitzicht op de Viverais (= Ardèche), de donjon van Crest, de Vercors (tot aan het massief van Saou) en de vallei van de Drôme.

Het Chateau de Chabrillan was het bezit van de familie Chabreihha, en het werd gebouwd om de landheer te beschermen. Aan de noordkant bevond zich een toren van 20 m hoog en 2 m dik. De enige toegangsdeur zat dáár, maar je moest eerst wel een ladder op. Die eerste toren was van hout gemaakt. Aan de zuidkant werd een stenen toren toegevoegd en weer later nog eentje, in de vestingmuren. Men bouwde er vervolgens huizen tussen, zodat het een echt fort werd. En die eerste donjon werd later herbouwd met grote stenen. Momenteel staat het gedeeltelijk in de steigers, vanwege een restauratie.

Door rivaliteit, godsdienstoorlogen en de Franse Revolutie werd het kasteel regelmatig vernield of in brand gestoken.
In 1650 verlieten de laatste bewoners daarom het pand, de familie Moreton. Aan het eind van de Franse Revolutie -1789- verdween het dak en werd het kasteel staatsbezit. De bewoners gebruikten toen de stenen om onder aan de voet van het kasteel hun eigen huizen te bouwen. Veel later kwam de ruïne weer in handen van de erfgenamen van de Moretons. Het is nu nog steeds privébezit.

Het bouwmateriaal van de dorpshuizen bestond uit pierres, kleine keien. Alleen voor de hoeken en raampartijen werden grote kantstenen gebruikt. In eerste instantie hadden die huizen houten daken, later vervangen door pannen en  genoises.
De bewoners voelden zich niet veilig in het dorp: het werd verwoest in 1216 en verbrand in 1337. Soms werden de mensen gedood, hun huizen geplunderd, de oogsten vernietigd en ook de pest kwam langs. Een vestingmuur moest de bewoners tegen dat alles beschermen.
Een deel van deze muur is mooi bewaard gebleven.
De vestingmuren kende 4 halfronde torens en 3 poorten uit de 14e en 15e eeuw. Een van die poorten bestaat nu nog, de Porte d’Aurouze, met een mooi gebogen kader, gebruikt als doorgang voor de geiten.( zie foto)

In die remparts zit een bijzonder café, annex bibliotheek. En grappig: mijn gast en ik drinken er een kop thee, geserveerd in een hele pot, en moeten daar € 2,40 voor betalen, in totaal, want het wordt gesubsidieerd door de gemeente….
De geschiedenis achter dit café is ook weer bijzonder. Het is vanaf de 16e eeuw al een notariskantoor geweest. De 18e eeuwse voorgevel is mooi bewaard gebleven.

Ook nog speciaal: na een godsdienstoorlog van 1581 moesten verschillende burchten in de regio verdwijnen, maar deze niet. Dat kwam vooral door de overtuigingskracht van de katholieke kasteelheer. Uiteindelijk verdween de zuidmuur wel, maar de noordmuur mocht blijven, als bescherming tegen de wind uit het noorden, de zogenaamde bise.

Midden in het dorp staat l’Eglise Saint-Jean, die in dezelfde tijd als het kasteel is gebouwd, eerst als kapel, later omgevormd tot kerk. Vanuit geschriften blijkt dat de kerk al in de 14e eeuw bestond. Vanwege een godsdienstoorlog werd het gebouw in 1592 in brand gestoken en in de jaren erna weer opgebouwd. In de 18e eeuw was er een verdere restauratie, werd de kerk vergroot, veranderde men de entree en ook het koor. De noordelijke muur en de klokkentoren dateren nog van de Romaanse periode (1000-1200).
Het is een mooi gebouw, met haar voorname entree met 2 pilaren. Ook binnen is het een plaatje, met o.a. 5 kapelletjes en marmeren altaren. Bijzonder is de vierkante vorm van de klokkentoren.

 

Het dorp heeft verder prachtige oude huizen, die gedeeltelijk gemaakt zijn van stenen van het verwoeste kasteel. Ook mooi zijn de smalle straatjes, geplaveid met keitjes, de prachtige deuren, de bijzondere raampartijen, fonteinen en wasplaatsen.
Vroeger was er ook een ziekenhuis – niet meer terug te vinden-, door Lodewijk de 14e opgeheven. Het dorp raakte in de loop der jaren zeer in verval, maar is vanaf ongeveer 1974 prachtig gerestaureerd.

Gast en ik lopen door een straatje met mooie voûtes, gewelven. Dat is de Rue du Four, waar vroeger de gemeenschappelijke broodoven stond. De burgers mochten daar wel gebruik van maken, maar dan moesten ze de kasteelheer 30 broden leveren…

In het dal, aan de voet van het dorp en midden op de begraafplaats bevindt zich de Romaanse kapel Saint-Julien, gebouwd in de 13e eeuw en verwoest in 1592, daarna talloze keren gerestaureerd. Ook dit is een historisch monument. Bijzonder vanwege de Romaanse kapitelen (de kop van een pilaar of zuil). Ze dateren van de 10e eeuw en zijn waarschijnlijk van een ander monument afkomstig.

Chabrillan is 1 van de 10 botanische dorpen in de Drôme, Zij heeft als bijzonder thema pioenrozen en geurstruiken.

En opmerkelijk: Er zijn bordjes, die de botanische route aangeven, dus goed te volgen. Op bijzondere gebouwen staan genummerde bordjes, met daarop een tekst over wat je daar aantreft. Maar het is dus géén samenhangende route die is uitgestippeld. Gast en ik komen er toch prima uit…

Dit was weer een leuke dag.

Read Full Post »

(On)betrouwbaar

Soms zit je in een periode waarin er van alles misgaat. Het zijn geen wereldschokkende dingen, maar je baalt er wel van.
Zo hebben we problemen met een aantal apparaten. Eerst begint de wasdroger kuren te vertonen. Het eerste jaar in Frankrijk moesten we nog wennen aan de invloed van de zon op het wasgoed buiten. Dat kreeg ik pas in de gaten toen we daarna in ons Nederlandse appartementje kwamen: de handdoeken die dáár lagen waren nog mooi van kleur, terwijl het stel dat in de Franse zon had gehangen flets was geworden. Dus alle handdoeken gaan sindsdien in de droger en gekleurde kleding laat ik zo kort mogelijk buiten hangen.
Ineens doet de klok van dat apparaat vreemd: terwijl de tijd af hoort te lopen komen er minuten bij. Eerst twijfel ik even aan mijn verstandelijke vermogens, maar als dit een paar keer gebeurt, vertrouw ik het niet meer. Rien heeft uiteraard al alles gecontroleerd, ik maak het filter na iedere droogbeurt keurig schoon, dus hoe kan dit? De monteur wijst vervolgens op een tweede filter, ons onbekend.
Loopt dit nog met een sisser af, bij het volgende apparaat is dat niet zo.

Vooral in een zonnig land moet je veel water drinken. Daarom hebben we een Amerikaanse koelkast, die gekoeld water levert. Als ik op een dag een knagend geluid hoor in de keuken, ga ik op onderzoek uit. En ja hoor, in een kastje is een muis bezig de plastic doppen van alle flessen met sladressing, mayonaise, ketchup en dergelijke op te eten. We halen de diervriendelijke muizenval tevoorschijn en hangen er een stuk kaas in. Helaas, het beestje is slim en laat zich niet vangen. Het geknaag gaat door en wij weten even niet wat we moeten doen. Een paar dagen later openen we de deur van de vriezer en meteen loopt er een plens water de keuken in.

Rien sluit de kraan en weer komt de monteur langs. De diagnose heeft niets met die muis te maken, er is gewoon een buisje geknapt in de deur. Dat gebeurt zelden, maar wel net bij ons. We kunnen kiezen tussen nieuwe deuren of een nieuwe koelkast. Eén deur kost al € 500,-, daarom komt er in ons woonhuis een nieuwe, de oude mag naar de schuur.
Er gaat nog meer kapot: 2 zwembadstoelen naar de Filistijnen en de elektrische bel bij de poort houdt er ook mee op.

Met de bezorging van via Internet bestelde artikelen gaat ook weer van alles mis. We worden hier in Frankrijk overspoeld met reclames van wijnen. Er zitten af en toe best leuke aanbiedingen bij. Zoals die van Baron Philippe de Rothschild, een krachtige Bordeauxwijn, die onder wijnliefhebbers een legendarische status heeft. Wij zouden het in der eeuwigheid niet bedenken om daar iets van te kopen, want de naam klinkt alleen al heel duur. En zomaar rolt er een aanbieding in de bus van rond de € 8,- per fles .Je zou denken dat het niks kan zijn – voor dat specifieke kasteel dan- dus Rien bestelt voorzichtig 6 flessen, het minimum. Krijgt daar ook nog eens een magnum bij cadeau, een fles van 1,5 liter. En die wijn is toch lekker! Maar als Rien probeert nog wat bij te bestellen is de aanbieding voorbij. Nu krijgen we weer zo’n kans, afwachten wat het wordt. Deze zending wordt overigens goed afgeleverd, door een vrolijke Frans. Rien bestelt regelmatig wijn,  ook voor vrienden, maar dat gelooft hij niet: “Heb je het nu alweer op?” vraagt hij. En als Rien zegt dat het ook voor anderen is, reageert hij met: “Dat zeggen ze allemaal.”

Een andere topper is de Guigal, een Côte du Rhône die we eens in een restaurant geserveerd kregen. Al een aantal keren hebben we die besteld en tot nu toe zonder klachten. Deze keer gaat het mis. De bezorger draait er een beetje om heen: “Ik heb nu 2 dozen bij me. Die derde was er wel, maar die heb ik niet meegenomen.” Wat is dat nu voor kwats? Rien reclameert bij Guigal en hoort dat de derde doos eraan komt. Hij kijkt nog eens in de postbus of er een briefje ligt van de bezorger, maar nee, niks. De volgende middag zie ik dat briefje wel, met de datum van de vorige dag erop en de mededeling dat we de zending die dag vanaf 9 uur ‘s ochtends kunnen halen. Dus wij meteen naar het postkantoor. Helaas, pakket nergens te vinden. Rien laat duidelijk merken dat hij nijdig is. We zijn nog niet thuis, of de dame van het postkantoor belt: het pakket is boven water, er zijn 2 flessen kapot en of Rien die andere 4 even wil halen. Nou, ik dacht het niet! De wijnleverancier heeft het inmiddels trouwens prima opgelost.

Binnenkort hebben we vakantie, het wordt dus tijd om een appartementje te boeken. Als we er eentje vinden op Leboncoin, een soort Marktplaats, stellen we per mail een vraag. De verhuurder antwoordt met het verzoek hem te bellen. Vanaf dat moment gebeuren er vreemde dingen. Terwijl ik bel verandert de prijs, omdat het hoogseizoen in oktober voorbij is. Als ik daarover een vraag stel, geldt dat niet. He?

Omdat er maar 3 foto’s op de website staan, vraag ik of er meer zijn. Zo wil ik graag de bedden zien, want dat weet je in Frankrijk maar nooit. Die foto’s zijn er niet. Dat is gek, als je me nu vraagt een foto van bijvoorbeeld een toiletpot te sturen, dan maak ik die toch even? Telefonisch wordt wel de waarborg met de helft verlaagd, omdat ik zo betrouwbaar overkom…
En dan komt het zogenaamde contract. Het is op zijn minst slordig dat daar de verkeerde namen in staan en een verkeerde datum. Verder moeten wij per omgaande een aanbetaling doen van 30%, – wat niet ongebruikelijk is- en de rest voldoen bij aankomst. Dat laatste is raar en het is voor mij de druppel. Ik tik daarna het adres in op Internet en dat bestaat kennelijk niet! Dat lijkt mij in ieder geval volkomen onbetrouwbaar.
Hierna zoeken we bewust op een bekendere verhuursite, in dit geval Abritel. Daar huurden we al eerder. En dan gebeurt er nog iets grappigs. Als we reserveren, komt de naam Homerez tevoorschijn. Ik let niet goed op en denk dat het de naam van de eigenaar is. De mail die we sturen wordt niet beantwoord. Weer mis? Nee hoor, Homerez is een verhuurorganisatie net als Abritel en onze vragen worden doorgestuurd naar de eigenaar. Met hem ontstaat meteen een leuk contact. Hèhè, na al die onbetrouwbare voorvallen gaat er nu toch iets goed. Nu aftellen tot de vakantie.

Ik mag eigenlijk helemaal niet klagen: terwijl dit seizoen nog niet is afgelopen hebben we voor volgend jaar alweer 25% van de reserveringen binnen, plus een optie. en de gasten zijn ook nog eens leuk, cadeautje toch?

Read Full Post »

Doodgaan in Frankrijk

Sommige Nederlanders zijn als de dood dat hen tijdens de vakantie in Frankrijk iets ergs overkomt. Daarom boeken ze graag bij een Nederlandse eigenaar. Ze rekenen erop dat die hen in geval van nood wel zal bijstaan. Een logische gedachte, want dat hoort bij goed gastheerschap. Bovendien, als wijzelf aan de beurt zijn stellen wij hulp van anderen óók zeer op prijs.
Zo gaan we dus mee naar het ziekenhuis, regelen een afspraak met de tandarts, huisarts, of garage en matsen bij de apotheek vergeten medicijnen.
Al dat onheil overkomt mensen natuurlijk nét in het weekend, ‘s avonds of tijdens een feestdag.

Tijdens de 10 campingjaren overkwam het ons ook, dat iemand een hartaanval kreeg en niet meer te redden was. Maar het moet gezegd: iedereen die erbij betrokken was verdiende een dikke pluim. Twee buren begonnen meteen te reanimeren, de ambulance kwam plus een arts. De gendarmes waren erbij en die regelden hun eigen zaken: iemand die sterft moet bij de gemeente gerapporteerd worden en de begrafenisondernemer werd gewaarschuwd. En wij namen de echtgenote mee naar binnen om te bellen met de verzekeringsmaatschappij. Staat die laatste nogal eens bekend als de club die graag premies int en dan verder wegkijkt, over de Europeesche hier niets dan lof. Zij regelden alles perfect. Mevrouw werd de volgende ochtend opgehaald door een taxichauffeur, die haar tot in het betreffende vliegtuig heeft begeleid. Op Schiphol werd ze meteen opgevangen en rechtstreeks doorgeleid naar de ruimte waar de familie haar opwachtte. Probleemloos werden de caravan en auto naar huis vervoerd.
En het lichaam ging in een gekoelde auto naar Nederland, met 2 chauffeurs, die onderweg alleen mochten stoppen om van plaats te wisselen.
Ook heel waardevol: de gasten van onze camping hingen als een warme deken om de rouwende echtgenote heen. Maar toch, als je het mocht kiezen, dan is de vakantie niet het beste moment om uit het leven te stappen…

Inmiddels wonen we bijna 18 jaar in Frankrijk en slechts 3 x werden we geconfronteerd met een sterfgeval van een van onze “proches”, onze naasten.
De eerste keer was het Eli, een boertje uit de buurt. Wij haalden bij hem stro en graan voor de kippen. Je moest daarvoor wel het goede moment kiezen, want anders zat je om 11 uur ‘ s ochtends al aan de notenwijn of Pastis, geen ontkomen aan. Op die begrafenis keken wij onze ogen uit. De geluidsinstallatie deugde niet en probeer dan maar eens een emotionele Franse tekst te begrijpen. En de dragers waren kennelijk ook nieuw: ze lieten de kist bijna uit hun handen vallen, zó het gat in…

Een tijdje later overleed de boer, van wie wij de boerderij kochten. Jarenlang hielden we contact, dus ook zijn ziekte volgden we. Dat zijn situatie plotseling verergerde kregen we mee van onze buurman, zijn broer. Dus togen wij naar het ziekenhuis.
Wij vroegen keurig naar zijn nieuwe kamernummer en niemand die ons tegenhield. Daardoor kwamen wij op een in onze ogen uiterst ongepast moment binnen. Nico lag namelijk op sterven en de hele familie stond rond zijn bed. Terwijl wij ons ogenblikkelijk terugtrokken op de gang, riep de familie ons weer binnen: wij moesten ook even afscheid nemen. Twee dagen later stond de hele club bij ons op de stoep: of ze even mochten zien wat wij allemaal in en rond de boerderij verbouwd hadden. Het werd zowaar een gezellige happening.
De begrafenis was ook een belevenis. Eerst de dienst in de overvolle protestantse kerk, daarna een teraardebestelling in het familiegraf. Omdat hier geen rouwkaarten worden verzorgd, wisten we niet dat er daarna nog een apéro werd geschonken. Daardoor waren we verhinderd. Wel jammer.

En nu maken we weer een heel andere uitvaart mee. Een “proche” van ons overlijdt na een ziekte die al jaren op en af ging. En ineens is het einde in zicht. Rien en ik gaan samen naar het ziekenhuis in Valence, ik rijd er een keer alleen naartoe en het derde bezoek is niet meer nodig: Proche is buiten bewustzijn en sterft een paar dagen later. Het verstand zegt dat het goed is zo, maar het hart geeft wat anders aan.

Gelukkig hebben we de mooie herinneringen. Bijvoorbeeld deze: om de paar weken deed het stel boodschappen bij de Lidl hier in Die en dan kwamen ze daarna lunchen bij ons. Ik maakte meteen een soepje, zij namen broodjes mee en als cadeautje vaak een plant. Ons huis staat er vol mee. En toen zij pas in Frankrijk woonden, speelden ze elke zondag Kolonisten met ons.
Proche was geliefd en dat zie je onder andere aan de overstelpende hoeveelheid bloemstukken. Rien is ook een hele middag druk met het bestellen van een krans. Wat een geluk dat er Internet is, want in Die is de bloemist net aan het verhuizen. De dienst in het crematorium is emotioneel en indrukwekkend. De partner houdt een prachtige speech, een heel aantal mensen spreekt daarna, er is een fotoserie van de overledene en er klinkt muziek, onder andere het lievelingslied uit de tijd dat zij elkaar leerden kennen. Het is een bijeenkomst met een lach en een traan.
En vrienden leveren een prachtige tekst aan, van een onbekende dichter.

 

 

Je kan tranen huilen omdat zij er niet meer is, of je kan glimlachen omdat zij geleefd heeft.
Je kan je ogen sluiten en hopen dat zij terugkomt, of je kan je ogen openen en kijken naar wat zij achterliet.
Je kan leeg zijn omdat je haar niet kan zien, of je kan vol zijn van liefde die je met haar gedeeld hebt.
Je kan je rug toe keren naar morgen en in gisteren leven, of je kan gelukkig zijn morgen, omdat gisteren er was.
Je kan huilen, je geest sluiten, leeg zijn, en je rug toekeren naar alles.
Of je kan doen wat zij wilde dat je deed, lachen, liefhebben, verder gaan en haar voor eeuwig laten leven in je hart.

Dat gaan we doen. Gelukkig zijn er al wekenlang lieve mensen om ons heen. Dat verzet de gedachten.

PS. De foto’s zijn van Internet,

Read Full Post »