Meilleurs Voeux, de Franse beste wensen

kaart uit 1947

Toen we eind 2001 hier kwamen wonen stond het e-mailverkeer nog in de kinderschoenen. Teksten kon je al goed versturen, maar foto’s toevoegen of letters in die foto’s shoppen, dat ging echt nog niet. En dus puilde onze brievenbus rondom de feestdagen uit van de kaarten. De postbode keek zijn ogen uit, want in Frankrijk is dit beslist niet zo’n hype. En bovendien worden kaarten veel later, tot ver in februari, verstuurd en dan vooral door bedrijven.

Op Internet las ik dat de Romeinen al mondelinge Nieuwjaarswensen uitwisselden. De Egyptenaren schreven daarna hun nieuwjaarsgroeten op papyrusrollen. In Europa gaf men elkaar pas in de 15e eeuw handgeschreven wensen, tenminste, de elite deed dat. Echt populair werd het vanaf de 19e eeuw, door de eerste echte kaarten die vanuit Amerika kwamen. Een explosieve groei volgde, totdat de emailkaart zijn entree deed.

In Nederland liggen de winkels vol met kaarten met simpele teksten zoals: Fijne/Gezegende Kerstdagen en een Gelukkig Nieuwjaar. Of Happy New Year. Hier in Frankrijk is dat niet anders: Meilleurs Voeux komt het meeste voor, gewoon: Beste Wensen. Of Je te souhaite de bonne fêtes de fin d’année = Ik wens je een fijn feest aan het eind van het jaar. Maar net als in Nederland komen hier ook prachtige teksten voorbij. En dan wordt er meteen even vol uitgepakt:

A l’aube de cette nouvelle année je vous présente mes meilleurs voeux et j’espère de tout coeur que vos souhaits, même le plus fous ou les plus impossibles, seront exaucés. = Bij het gloren van dit nieuwe jaar bied ik mijn beste wensen aan en ik hoop van ganser harte dat uw wensen, zelfs de gekste of de meest onmogelijke, uit zullen komen.

1954

Of deze:

Pour cette nouvelle année, je vous souhaite que tout soit meilleur, plus bon que l’année précédente. Que ce qui fut difficile hier ne soit désormais plus qu’un mauvais souvenir du passé au milieu des milliers de souvenirs joyeux de demain. Je vous souhaite de tout coeur vos souhaits se réalisent.

Voor dit nieuwe jaar wens ik dat alles beter gaat, beter dan het voorgaande jaar. Dat het gisteren moeilijk was, is slechts een slechte herinnering uit het verleden, temidden van duizenden vreugdevolle momenten van morgen. Ik wens u van ganser harte dat al uw wensen uitkomen.

En soms heeft een tekst echt een persoonlijke betekenis. Bijna 2 jaar geleden werd hier een nieuwe directrice van het Office de Tourisme aangesteld. Ik had een heel plezierig contact met iedereen daar, misschien ook omdat ik gedurende 10 jaar gratis al hun vertalingen had gedaan. En ineens was dat afgelopen, ontstond er een vervelende sfeer. Ik trok toen mijn eigen plan – kon de stadswandelingen immers ook wel zelf organiseren -, maar het bleef me dwarszitten. Had ik iets fout gedaan? Iets verkeerds geschreven in de mail aan die nieuwe bazin? Bij Fransen moet je een brief of mail altijd beginnen met een beleefde opening: Hoe gaat het met u? Of iets dergelijks. Wij Nederlanders vallen meteen met de deur in huis. Pats boem: Mag ik een vraag stellen? En soms gebruiken we de verkeerde woorden. Zo keek mijn Franse vriendin me eens vernietigend aan toen ik haar vroeg: Hé, leef je nog? Terwijl ik daar niks vervelends mee bedoelde.

Dus las ik mijn mail wel 100x terug. Daar lag het niet aan. Bijna driekwart jaar later, toen de dame op staande voet was ontslagen, hoorde ik dat ze vanaf de eerste dag het personeel over de kling had gejaagd. Gelukkig had het dus niks met mij te maken. Daarom ik stuurde nu een nieuwjaarswens naar het personeel en kreeg deze tekst terug.

Merci pour cette gentille intention. Je vous souhaite une bonne fin d’année, entre amis,e n famille, ici ou d’ailleurs, pourvu que ce soit fraternel.

= Bedankt voor deze aardige intentie. Ik wens je een fijn uiteinde, met vrienden of familie, hier of elders, in de hoop dat het vriendschappelijk is.

Niet zomaar een voorgedrukt zinnetje, maar echt van toepassing op ons. Dat is fijn.

1957

En dan gebeurt er nog iets bijzonders. Zoals in Nederland de krantenjongen langs komt met zijn nieuwjaarswens, zo bellen hier de postbode en de brandweer aan. Die laatste had ons na de verhuizing in 2012 nooit meer gevonden. Nu staan de brandweermannen op de stoep, met een kalender. We hebben te weinig kleingeld in huis en daarom krijgen ze een riante papieren bijdrage. Ze zijn stomverbaasd. Maar die brandweer is belangrijk voor ons, niet alleen bij brand, maar ook bij andere calamiteiten. In feite bemannen zij de echte ambulances, zoals we die in Nederland kennen. En het is in voorkomende gevallen heel fijn als ze weten waar wij wonen. Ze konden nu overigens bijna in hun eigen ambulance worden afgevoerd, want de stoere jongens deden niks met mijn waarschuwing: Pas op, het is glad. De mannen stampten stevig door, tot ze onderuit gingen…

Met onze Franse vrienden praten we over de verschillende gebruiken met Oud en Nieuw. De oliebollen hebben ze al eens geproefd, daar doen we hen niet echt een plezier mee. En dat er in Nederland voor miljoenen aan vuurwerk wordt afgestoken, daar kunnen de buurtjes met hun hoofd niet bij. Ik ook niet, eigenlijk. Siervuurwerk wordt hier uitsluitend op de 14e juli afgestoken, georganiseerd door de overheid. Dat en een paar vuurpijlen om middernacht kan ik ook nog waarderen. Maar het geknal van rotjes en carbid kan mij gestolen worden. Geef mij dan maar de wat minder spectaculaire avond hier: lekker eten, televisie kijken en om middernacht een glas Clairette, vergezeld van de Nieuwjaarswensen.

Tot slot voor u, heel simpel. Ik wens u voor 2018 heel veel geluk toe. Geluk met de gezondheid, in de liefde, met vrienden, in uw werk en/of vrije tijd. Geluk in uw leven dus.

En wat een toeval: Ik heb net de tekst van deze column klaar als we met onze buurtjes praten over nieuwjaarswensen. Buuf heeft albums vol met oude kaarten, nog gekregen van haar schoonmoeder. De plaatjes bij deze tekst komen uit die albums.

1962