Toen we in 2001 krap 2 weken in Frankrijk woonden, kocht ik in mijn overmoed een dik boek over de geschiedenis van Die. Maar het duurde wel een paar jaar voor ik het kon lezen. In het Nederlands is het al moeilijk om te plaatsen wanneer de Neanderthalers ongeveer leefden, in het Frans ben je echt heel rap de kluts kwijt. Zeker ook als je bedenkt dat Fransen ongeveer 10 bijzinnen aan elkaar plakken. Maar uiteindelijk is het gelukt om te begrijpen wat er in dat boek staat. En dat is zo ontzettend boeiend! Sindsdien verslind ik alle informatie over Die en haar geschiedenis. Op dit moment is het ook weer smullen voor mij.
Dat er al eeuwen mensen woonden in deze omgeving, blijkt bijvoorbeeld uit de vondst van wat nu het Prehistorisch Museum in Vassieux-en-Vercors is. Daar werd een werkplaats gevonden waar 4500 jaar geleden al vuurstenen werden bewerkt.
Bekender is Die vanwege de overblijfselen van de Romeinen, die hier rond het jaar 0 woonden, maar ook in de eeuwen erna. Dat betekent dat je, als je ergens in de grond gaat graven, overal “de Romeinen” tegen kunt komen. Even een parkeerplaats aanleggen is er niet bij, dan moet eerst de bodem worden onderzocht door archeologen. Zoals in iedere grote (?) stad moet ook in Die het plein rond de kathedraal worden aangepast aan de moderne tijd. Ik hou mijn hart vast bij dit soort moderniseringen, want meestal komt het de oude, gemoedelijke sfeer niet ten goede. Maar eerlijk is eerlijk: de plannen zien er echt mooi uit. In de zomer komt er meer ruimte voor de voetgangers en worden parkeerplaatsen opgeofferd voor bijvoorbeeld bankjes. Het aantal bomen wordt uitgebreid, de kathedraal wordt meer uitgelicht, de gore toiletten vervangen door een fontein en het beeld van de “Marianne” gaat weer terug naar de vroegere plek ( tegenover het Café de Paris). Dit alles gebeurt in 2 etappes, om het voor de toeristen in de zomer prettig te houden.
Maar eerst zijn er de opgravingen. Zoals de krant met juichende koppen schrijft: 2000 jaar historie onder onze voeten. Bij mijn stadswandelingen vertel ik altijd dat de kathedraal door godsdienstoorlogen een aantal keren geheel of gedeeltelijk verwoest is. Dat daardoor bijvoorbeeld de linkermuur ook wel eens de rechtermuur van de kathedraal is geweest. En dat er naast de kathedraal een klooster lag, met een kloostertuin. Het wordt door de opgravingen ineens allemaal zichtbaar. Meer dan dat: er stond ook een huizenblok met 3 aan elkaar geschakelde huizen. Op een kaart van Napoleon waren ze wel te zien, maar de fundamenten lagen diep onder de grond. De specialisten vinden er ook een paar wijnkelders en een trap met verschillende treden. Een van die wijnkelders is meer dan 4,5m2 en is aan de binnenkant betegeld met geverniste wandtegels. Puntgaaf bewaard gebleven! Genoemde huizen stonden tegen een muur van het klooster, dat daar heeft gestaan tot het tijdens godsdienstoorlogen in de 15e eeuw werd vernietigd. In de kloostertuin heeft men ook de overblijfselen van een begraafplaats gevonden. Of er letterlijk en figuurlijk een verband is tussen het klooster en de massieve fundering van de klokkentoren moet nog worden onderzocht. Dat geldt ook voor de sacristie, beiden de oudste delen van de kathedraal.
Daarnaast heeft men hier prachtige schilderingen gevonden, op het pleisterwerk van muren en plafonds, wel 10m2. Er zijn duidelijk bloemslingers, vogels en personen te herkennen, net als een sirene, half vrouw en half vogel. Een bronzen vaas, een aardewerken urn….een veelheid aan schatten komt uit de grond. Het moet dus wel om een huis van een heel rijke Romein gaan.
Nóg een opmerkelijke vondst: tussen de kathedraal en het Place du Marché ( bij “mijn” tabakswinkeltje) heeft men 12 gaten gevonden waarin palen hebben gestaan van verschillende galgen. Tot de 18e eeuw, dus tot aan de Franse Revolutie, werden deze voor executies gebruikt. Tegenwoordig niet meer voor te stellen….
En een typisch Franse afsluiter: Het zijn allemaal experts die ingehuurd zijn. Maar toch is er een strenge hiërarchie en moeten de werkers aan strikte eisen voldoen. De vondsten zijn “exceptioneel”, maar dat mag niet zo genoemd worden. Opmerkelijk, grandioos, magnifiek, spectaculair…dat mag allemaal wel. Maar exceptioneel betekent dat er andere specialisten moeten komen. Dat kost tijd en geld, en dus noem je het allemaal magnifiek….
De opgravingen hebben in ieder geval weer een stukje van de oude stad Dea Augusta blootgelegd.
PS. De werkzaamheden aan onze eigen Dea Augusta vorderen ook gestaag. Na heel veel voorbereidingstijd brengt Dinges nu kleur in het appartement, Nozem heeft de badkamer betegeld en Jojo is inmiddels begonnen met een volgende badkamer. (Volgend jaar maken we nog een studio, nu beperken we ons tot het sanitair.) De timmerman is eindelijk begonnen met het kozijn voor de gîte. Hij was jaren geleden degene die het volgende advies gaf : Zeg tegen een Fransman nooit dat het geen haast heeft, want dan komt het niet voor elkaar. Nu ben ik degene die tegen hem moet zeggen: Het heeft haast ( na 3 maanden…). Onze Portugese boys kennen hem en weten dat het nu wel voor elkaar komt.
En Henri…zoals altijd is hij begonnen met zijn grondwerkzaamheden, hij werkt een uur, vertrekt en komt pas een paar dagen later weer opdagen. We kennen het, dus we beginnen extra vroeg aan hem te trekken. Op 5 maart moeten de muren rond het zwembad klaar zijn, op die datum beginnen daar de werkzaamheden.…
Gelukkig zijn de meeste Fransen wel stipt.. “La Grenouille” zegt dat hij op een maandag komt om de markiezen op te meten en exact op het afgesproken moment staat hij voor de poort, ondanks twintig centimeter sneeuw. ( Ze noemen hem de kikker, omdat dat het embleem van zijn bedrijf is.) We kregen reclame van zijn bedrijf in de bus ;als een klant van hem de naam van iemand anders door zou geven en die persoon bestelt voor 28-2-2013 een markies, dan krijgt hij een etentje voor 4 personen à € 50,- pp. Mijn ex-baas, klant dankzij ons, is nog in Nederland als dit bericht binnenkomt. Wij waren al van plan de bestaande markies te vervangen en doen dat nu iets sneller. Wij vullen de bon snel in, hij het etentje en wij 15% korting. Vlug verdiend….
