Het is al meer dan 30 jaar geleden dat ik lid werd van de Tweede Kamer, maar dat bleek toch niet de goede plek voor mij. De belangstelling voor de politiek is echter nooit verdwenen. Net als de verbazing over hoe slecht het beleid wordt uitgelegd. Nog steeds.
In mijn tijd was de WAO een heet hangijzer. Die wet was er voor mensen die arbeidsongeschikt werden, maar bedrijven maakten er massaal misbruik van. Het was namelijk een lucratieve manier om mensen te lozen. Dan móet je als politiek wel ingrijpen. Maar leg dat dan fatsoenlijk uit.
Iemand die zijn beleid goed kon uitleggen was Jacques Wallage, toen Minister van Onderwijs. Een partijgenoot van mij, maar niet echt mijn vriendje. Ik was erbij, toen hij voor een zaal met 150 woedende onderwijsmensen stond en zijn plannen verdedigde. Bij ieder probleem somde hij alle mogelijke oplossingen op, plus de bezwaren. Hij kwam tenslotte uit op de door hem gemaakte keuze. En de zaal begreep die redenering.
Maar niet iedereen heeft die gave. En dan is het beleid met het boerenverstand niet meer te volgen…
Zoals de voorgenomen gaswinning in de Waddenzee. In Groningen wordt die gestopt, de problemen daar zijn nog lang niet opgelost en je begint elders gewoon opnieuw. In de Waddenzee, voor een groot deel een beschermd gebied. Snapt u dit?
En dan al die roeptoeters over de stikstofproblematiek. Dat er een groot probleem is, valt niet te ontkennen. Maar mij lijkt het, als leek, dat je moet kijken naar wie nu precies die vervuilers zijn, welke maatregelen je kunt bedenken en hoe je die uitgevoerd krijgt. En ook op wélke termijn die reductie moet plaatsvinden. Nu ligt er een plan, wat uitsluitend over de landbouw gaat. Ik snap de grote lijn van dat verhaal: dáár ingrijpen waar dat het het meest urgent is. Overijssel, waar ik woon, is ook aan de beurt. Terecht.
Pasgeleden las ik een interview met de Overijsselse Gedeputeerde die landbouw in zijn portefeuille heeft. Die keert zich voor 100% tegen de Haagse plannen met een argument waarvan je de tranen in de ogen krijgt. “Den Haag” wil graag weidevogels beschermen, die hebben insecten nodig en die voeden zich juist met mest. Dus de boeren moeten blijven. Zou die man zich écht bekommeren om de weidevogels? Dat blijkt niet uit zijn beleid…
Een paar voorbeelden. Hier vlakbij heeft een zakenman 2 oude boerderijen opgekocht. Hij wil in een daarvan 900 fokzeugen houden en in de andere 13000 biggetjes grootbrengen. Beide bedrijven liggen vlakbij een natuurgebied, waar heel veel geld in wordt gestopt. Toch hadden de gemeente Ommen en de provincie Overijssel de plannen goedgekeurd. Gelukkig heeft de rechter in beide gevallen ingegrepen. De man heeft overigens legaal emissierechten gekocht, van een boer die ermee stopte. Andere provincies verbieden dat uitruilen buiten de provinciegrenzen, maar Overijssel niet. In dezelfde provincie krijgt een boer, die al 6000 varkens heeft, toestemming om er nog 10.000 bij te nemen.
En dit voorbeeld is óók op kijkafstand van ons: Daar is iemand gestopt met zijn boerenbedrijf en dat is opgekocht door een andere boer, voor uitbreiding van zijn eigen bedrijf. De stal wordt meteen een stukje groter. Ik snap dat wel van die boer, maar niet van de overheid. Ik vraag me daarom af: Lezen die ambtenaren en die Gedeputeerde geen kranten?
Overigens: ik heb best begrip voor boeren die meer inkomen willen verwerven of een mooi bedrijf aan de kinderen willen nalaten. Ik heb óók begrip voor mensen die gebruik maken van de bestaande regelgeving. Dus die individuele boer verwijt ik niks, wel de overheden die zich hier laks opstellen.
In tegenstelling tot de BoerBurgerBeweging vind ik oprecht dat “de boeren” het probleem moeten aanpakken. Maar er zijn veel wegen die naar Rome leiden.
Met mijn boerenverstand zou ik zeggen: begin bij de mensen die wel willen stoppen en biedt hen een ruime schadeloosstelling. Koop die boeren uit, volgens vaste normen.
Toen we de camping in Frankrijk hadden, was er eens sprake van een rondweg rond het stadje Die, met een rotonde midden op ons terrein. Dat zou dus het einde van ons bedrijf betekenen. Maar er bestaan daar vaste -en ook goede- vergoedingen voor de waardevermindering van je huis of van je bedrijf, als de overheid je grond opeist. Het heeft geen zin om er bezwaar tegen te maken. Wat je daar ook van vindt, het is in ieder geval duidelijk.
En nóg een voorbeeld uit Frankrijk: Gewenst gedrag kun je ook stimuleren met subsidies. Met de dienstencheque wordt daar bijvoorbeeld zwart werk tegen gegaan. En als je werkzaamheden laat uitvoeren door een bedrijf, zoals het plaatsen van een keuken, krijg je het lage Btw-tarief op de hele keuken. Dat scheelt een slok op een borrel. Ook energiebesparing wordt op verschillende manieren gestimuleerd. Soms zelfs met volledige voorfinanciering, zodat ook “de gewone man” mee kan doen.
Eén Europa? Hoezo? Is het verboden om naar goede voorbeelden in het buitenland te kijken?
In het geval van de boeren zou subsidie op milieubesparende maatregelen, zoals een ander soort voer, misschien een idee zijn?
Dat boeren vlakbij natuurgebieden slechts de keus hebben uit ophoepelen of de emissie zeer sterk verminderen, lijkt me logisch. Dat – alweer- een politicus zei dat die boeren daar eerder waren dan de erkenning van dat natuurgebied, is toch ten hemel schreiend? Kunnen we een Belachelijkheidsprijs instellen?
Wat die politici ook vergeten is dat het stikstofprobleem niet uitsluitend door de boeren wordt veroorzaakt. Wel grotendeels, dus de oplossing zal ook daar grotendeels vandaan moeten komen. Maar als de luchtvaart voor 10% bijdraagt, dan zal daar ook die reductie plaats moeten vinden. Wel zo eerlijk. En misschien moeten alle autorijders ook een toeslag gaan betalen… En ik heb dit nog niet opgeschreven of er valt een besluit: Schiphol moet drastisch inkrimpen. Geweldig!
Rien zegt regelmatig tegen mij dat ik de politiek weer in moet. Een ding is zeker, dan neem ik mijn boerenverstand beslist mee! Overigens past hier wel enige bescheidenheid: De beste stuurlui staan aan wal, dat besef ik.
PS. Nog iets grappigs tot slot, iets waar ik met mijn boerenverstand ook niet bij kan. De Franse gemeente Die schrijft in een mail dat er sinds 3 maanden ons verzoek om een bouwvergunning in 1981 op een bureau ligt. Wat ze er mee moeten? Nou, na 40 jaar dus niks meer. En dat verzoek komt niet van ons: toen woonden we nog hoog en breed in Nederland. Ook opmerkelijk: men gebruikt mijn nieuwe mailadres, terwijl de gemeente Die alleen over het – afgesloten- Wanadoo adres beschikt. Een nep mail dus…