Verhuizen naar het buitenland betekent praten in een vreemde taal, wennen aan andere omgangsvormen en gewoontes, onbegrijpelijke afkortingen proberen te doorgronden enz. Wij hebben die keus zelf gemaakt, maar ik vraag me wel eens af hoe het is als je vanuit een oorlogsgebied vlucht. Dan laat je alles achter en zelfs je diploma’s zijn waardeloos. In dat opzicht was onze start hier natuurlijk luxueus, al is het ons ook niet allemaal komen aanwaaien.
Neem alleen al de taal. Vanaf het begin hebben we daarin veel geïnvesteerd. Gewapend met een woordenboek gingen we naar de huisarts, dierenarts, bouwmarkt enz. Inmiddels redden we ons prima zonder die hulpmiddelen. Onze privéleraar Frans zet in de winter de puntjes op de i, dus we boeken nog steeds vooruitgang. Toch gaat het nog wel eens fout. Een paar weken geleden was ik bij de KNO-arts en hij stelde me een vraag die ik volstrekt niet begreep: Waar de contranvoe was. Drie keer heb ik hem het woord laten herhalen, maar hij kwam zelf niet op het idee om het beter uit te spreken. Hij bedoelde het contrat rendez-vous, de uitslag van een ander onderzoek. En Rien sprak met een dame over een leuk gezin waarvan de kinderen zo goed opgevoed waren. Dat dacht ie tenminste. In plaats van élevé zei hij enlevé, wat opgetild betekent. Onze vriendin proestte het uit van de lach. En deze week was ik voor de zoveelste keer ergens op het verkeerde moment. Als we een afspraak hebben op mardi onthoud ik standaard maandag, terwijl het dinsdag betekent. Maar gelukkig ben ik dan altijd een dag te vroeg….
De sociale zekerheid in Frankrijk is en blijft lastig. Ook als je geen uitkering hebt, krijg je daar mee te maken. In Nederland heb ik een studie Sociale Verzekeringen gevolgd. Een huiswerkopdracht was bijvoorbeeld het volgende: Een vrouw verliest haar werk en 2 weken na haar ontslag ontdekt ze dat ze zwanger is. Tijdens de zwangerschap overlijdt haar man, waardoor ze arbeidsongeschikt raakt. Vraag: welke uitkeringen krijgt ze, gedurende welke periode en wat zijn de bijbehorende uitkeringsbedragen. En dat snapte ik helemaal…
We waren hier verplicht om voor de basisziektekostenverzekering een keus te maken uit 5 fondsen die de Chambre de Commerce, de Kamer van Koophandel, ons aanreikte. Voor de aanvullende verzekering moesten we naar een zogenaamde Mutuelle, wat letterlijk De Onderlinge betekent. De AOW-premie werd geïnd door de Organic en voor familieverzekeringen zoals kinderbijslag, weduwe-uitkeringen etc. moesten we bij de URSSAF zijn. Daarnaast kregen we reclame van allerlei aanbieders op die sociale markten, zoals aanvullende pensioenen of andere ziekteverzekeraars.
We hadden in het begin zomaar een boete van 10% aan onze broek, omdat we dachten dat we bij een van die instanties een automatische betaling hadden geregeld, terwijl dat niet zo was. Met een schriftelijke uitleg van onze kant werd het kwijt gescholden, maar “het mocht niet weer gebeuren, mevrouwtje”.
Toen we het systeem eindelijk begrepen veranderde alles, overigens wel in een goede richting. Nu geldt voor ons het RSI, het Régime Social des Indépendants, wat de hele sociale zekerheid voor ondernemers regelt. Op basis van het door de accountant vastgestelde inkomen wordt de maandelijkse bijdrage berekend en automatisch ingehouden. En dat is knap veel. Maar je hoort mij niet klagen, ook al gaat die premie in januari met 10% omhoog. Je krijgt er namelijk fantastische voorzieningen voor terug. Simpel voorbeeldje: ieder jaar wordt mijn gebit gereinigd, gebleekt en gewit, op kosten van de verzekering. We zouden ook elk jaar een gezondheidskuur kunnen doen ( afvallen, reuma o.i.d.). Drie weken volledige verzorging inclusief gezondheidsbehandelingen, waarbij je alleen de huisvestingskosten moet betalen. Dat ze hier de vergoedingen gaan versoberen, vind ik niet zo raar.
Terwijl de inhoudingen voor de sociale zekerheid hoog zijn, zijn de uitkeringsvoorwaarden heel streng. Niet ’s ochtends om 5 uur op willen staan? Niet op 3 verschillende tijdstippen per dag willen werken? En niet bij een slecht bekend staande werkgever ?? Het mag, maar de derde weigereing betekent einde uitkering. En je krijgt die uitkering ook niet zo gemakkelijk. Seizoenswerkers zoals onze parttimers krijgen geen WW, maar wij betalen wel de forse premies daarvoor. Om een voorbeeld van de hoogte te geven: wij hebben privé een zogenaamde witte werkster. Dat is een prachtig systeem: ik meld haar per computer aan bij de URSSAF, die van de familie-uitkeringen. Iedere maand sturen ze een mail: uren invullen a.u.b.. Dan betaal ik M. netto per cheque, vul de uren in op de computer en automatisch worden de sociale premies van mijn rekening afgeschreven, bijna hetzelfde bedrag nog eens. De helft van het totale bedrag is voor 100% aftrekbaar van onze belasting. Op die manier mogen wij ook een schilder of een tuinman aannemen. Absolute voorwaarde: het moet privé zijn. Dit systeem heet cheque d’emploi, en is eenvoudig te regelen. Voor kleine bedrijven is er een soortgelijk systeem, de Cheque d’Emploi Très Petites Entreprises. Dat heb ik 1 jaar geprobeerd, maar die website was volkomen onbegrijpelijk. Ik moest bijvoorbeeld een bepaalde taux ergens op in mindering brengen. Welke taux, wat is dat, over welk bedrag? Gelukkig regelt de accountant nu de salarisadministratie.
Dit systeem is bedoeld om zwart werken tegen te gaan. Dat doen ze óók door een reductie op de TVA (=BTW) te geven als er bijvoorbeeld een nieuwe vloer gelegd wordt. En dat is aantrekkelijk: toen wij in 2002 privé een nieuwe keuken aanschaften, kregen we het lage TVA-tarief op alles, ook op de inbouwapparatuur, als we de keuken zouden laten plaatsen. Daar werk je graag aan mee.
Voor een uitkeringsgerechtigde gelden hier strakke voorwaarden. Zit je in de ziektewet, dan mag je de deur niet uit, alleen voor bezoek aan artsen. Dat wordt flink gecontroleerd. En per 1 januari gelden er 4 wachtdagen bij ziekte, om vooral het korte verzuim tegen te gaan. Overigens: het is een voornemen, even afwachten. Frankrijk is namelijk berucht vanwege zijn stakingen…
Ook op andere vlakken zijn ze hier –terecht- heel streng. Rood staan bij de bank, terwijl je daar geen toestemming voor hebt geregeld: € 10,- boete per betaling. Een ongedekte cheque uitschrijven betekent dat je 5 jaar lang geen nieuw chequeboek meer krijgt. Dan ben je vleugellam, want elektronisch betalen staat hier nog in de kinderschoenen.
Bij verkeersboetes gelden vaste regels: bij te hard rijden minder dan 20 kilometer komt er een acceptgiro binnen van € 60,-. Betaal je binnen 10 dagen, dan mag je er zelf € 45,- van maken. Betaal je niet binnen een maand, dan wordt het automatisch € 180,-. En eerst betalen, dan pas bezwaar maken. Dat is best zuur, als je – zoals ons overkwam- een overtreding niet hebt begaan ( met de 6 maanden daarvoor al ingeruilde auto). Gelukkig kon onze garage bewijzen dat het Departement een fout had gemaakt.
Een goede zaak hier vind ik ook het puntenrijbewijs. Als je meer dan 30 km te hard rijdt kost dat 3 punten per overtreding. Als je 12 punten totaal hebt, en de ernstige overtredingen blijven 3 jaar staan, kijk je wel link uit. Dat systeem werkt dus goed, in het jaar van invoering waren er al 30% minder verkeersdoden.
Maar is alles hier beter? Nee hoor. Neem alleen al het gedoe met Kerst, in Nederland.
Zo’n vreetfestijn heb ik nooit wat gevonden, maar de sfeer erom heen, dat mis ik nog steeds. De mooie etalages, lampjes overal, kerstbloemstukken, versierde tuinen…Dat begint hier een beetje te komen, maar je wordt er volkomen kleurenblind van en alles flikkert aan en uit. De gemeente Die spant wel de kroon. Terwijl het stadje bol staat van de historische gebouwen en monumenten is de kerstverlichting echt “high-tech”: kobaltblauwe lampjes en rode “ijspegels” die naar beneden schieten..”
Natuurlijk hebben we hier ook alle winkels en voorzieningen die je maar kunt wensen. Maar zoals in Nederland, zo is het niet. Theaterbezoek, lid zijn van een vereniging, een bioscoopje pakken: het kan allemaal, maar de taal maakt dat het een inspanning is i.p.v. ontspanning.
Dus leven in een ander land, het heeft zijn plussen en zijn minnen. Het is maar net met welke bril je kijkt en dat kan per dag verschillen…
Vrij leven NA Frankrijk 